Stel dat u wordt opgelicht. U denkt bijvoorbeeld met een familielid in geldnood te appen, maar boekt in werkelijkheid geld over naar een oplichter. Of inbrekers zien bij u thuis uw pincodes en bankpassen liggen en halen vervolgens uw bankrekening leeg. Vaak blijken dergelijke dieven vervolgens met de noorderzon vertrokken. Blijft u dan zelf met de schade zitten? Of vergoedt de bank (een gedeelte van) uw schade? In dit artikel gaan wij hierop in.

Welke verplichtingen rusten op de consument?

Artikel 7:524 BW bepaalt dat de consument alle redelijke maatregelen moet treffen om de veiligheid van de persoonlijke (betaal-) gegevens te waarborgen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de zogenaamde “5 B’s van veilig bankieren”:

1. Beveiligingscodes: houd beveiligingscodes geheim.
2. Bankpas: zorg ervoor dat je bankpas nooit door een ander gebruikt wordt.
3. Beveiliging: zorg voor een goede beveiliging van de apparatuur die je gebruikt voor je bankzaken.
4. Bankrekening: controleer je bankrekening regelmatig.
5. Bank: meld incidenten direct aan de bank en volg aanwijzingen van de bank op. 

Bank is niet snel aansprakelijk bij oplichting

In het algemeen geldt dat een bank niet snel aansprakelijk is voor de gevolgen van een overboeking (artikel 7:529 BW):

1. die de consument zelf doet;
2. indien de consument frauduleus of opzettelijk heeft gehandeld;
3. indien de consument in juridische zin grof nalatig heeft gehandeld.

Soms moet de bank uw schade echter vergoeden

Desondanks kunnen er wel omstandigheden zijn die meebrengen dat de bank geheel of gedeeltelijk aansprakelijk is voor uw schade als gevolg van de oplichting. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de situatie:

• dat een bank weet dat er ongebruikelijke betalingen plaatsvinden naar rekeningen die in verband worden gebracht met oplichting/fraude; of
• dat de betaling is verricht zonder uw instemming en u verder aan uw ‘wettelijke verplichtingen’ heeft voldaan.

Vijf gouden tips 

• Houd u aan de 5 B’s van veilig bankieren. Dit voorkomt meestal dat u wordt opgelicht. Wordt u onverhoopt toch opgelicht, dan moet de bank mogelijk alsnog de schade aan u vergoeden.
• Let altijd goed op naar wie u uw betalingen verricht en/of indien u gevraagd wordt om met spoed geld over te boeken. 
• Bedenk dat een bank nooit om uw pincode zal vragen en betaling vaak even kan wachten. U doet er meestal goed aan om bij twijfels contact op te nemen met de fraudedesk van uw bank.
• Wordt u toch opgelicht? Zorg dat uw dossier op orde is. Meld de oplichting zo snel mogelijk aan de bank en volg aanwijzingen van de bank op. Bewaar correspondentie met de oplichters én de bank en leg het tijdstip van de oplichting of fraude vast. Leg ook telefoongesprekken die u voert met uw bank goed vast met een notitie en noteer met wie u heeft gesproken.
• Vaak zijn banken niet coulant en bereid om uw schade te vergoeden. In sommige gevallen kan het echter raadzaam zijn om een advocaat in te schakelen die u adviseert over uw rechtspositie en de bank zo nodig aansprakelijk stelt voor de door u geleden schade. Indien de bank vervolgens onterecht met de hakken in het zand blijft staan, kan vervolgens een procedure worden gestart bij de rechter of een klacht tegen de bank worden ingediend bij het KIFID (Klachten Instituut voor de Financiële Dienstverlening).

Klacht bij het KIFID soms succesvol

In sommige gevallen is de bank namelijk niet bereid om de schade door de oplichting te vergoeden, terwijl zij wel (gedeeltelijk) aansprakelijk is. Zie voor een voorbeeld hiervan de recentelijk (anoniem) gepubliceerde uitspraak van het KIFID. 

In deze zaak stond ons kantoor een consument bij die tweemaal, vlak na elkaar, slachtoffer was geworden van oplichting. Bij deze oplichting hadden derden in totaal meer dan €100.000,-- van de bankrekeningen van consument ontvreemd. Het KIFID oordeelde dat een gedeelte van de schade voor rekening van de bank diende te komen. Volgens het KIFID had de bank namelijk onvoldoende zorgvuldig tegenover de consument gehandeld.

Juridische en deskundige hulp bij CKV Advocaten

Zoekt u deskundige en juridische hulp bij de vraag of uw bank aansprakelijk is voor uw schade door oplichting van derden? Neemt u dan gerust contact met ons op. Ons team van CKV Advocaten is u graag van dienst.

Dit artikel is geschreven door mr. T.M. Spoler.