In 2013 bepaalde het Europese Hof van Justitie al dat iemand met een rechtsbijstandverzekering altijd het recht heeft om zelf een advocaat of rechtshulpverlener in te schakelen.
Tot dat moment was het vaak de praktijk dat de verzekerde die rechtskundige bijstand nodig had verplicht was om zich te laten bijstaan door medewerkers van de verzekeraar of door advocaten of rechtshulpverleners die door de verzekeraar werden aangewezen. Onder het mom van: wij verzekeren u van rechtsbijstand maar wij zijn als verzekeraar verder vrij om zelf te bepalen hoe die bijstand er uit ziet en door wie de bijstand wordt geleverd, was het vaak onmogelijk een advocaat naar keuze in te schakelen waarvan de kosten door de verzekeraar werden vergoed.
Dat bleek in strijd met de Europese richtlijn 87/344 waarin met zoveel woorden is bepaald dat een verzekerde in het kader van een gerechtelijke of administratieve procedure vrij is in de keuze van zijn/haar advocaat of rechtshulpverlener. Je zou denken dat de kous daarmee wel af was omdat de richtlijn en de uitspraak van het Hof in 2013 aan duidelijkheid toch niet veel meer te wensen over lieten. De bedoeling was helder: als je rechtskundige bijstand nodig hebt dan kun je als verzekerde zelf kiezen wie dat voor je doet . De verzekeraar is verplicht de kosten te voldoen.
Toch bleef er onduidelijkheid bestaan. Want sommige verzekeraars wilden niet altijd in alle gevallen de kosten vergoeden. Zo ook in de zaak die heeft geleid tot de uitspraak van het Europese Hof van Justitie van 7 april 2016. In die zaak draaide het om de vraag of de procedure waarvoor de rechtzoekende zelf een advocaat had ingeschakeld – een procedure bij het UWV waar de werkgever om een ontslagvergunning had verzocht – wel moest worden beschouwd als een gerechtelijke of administratieve procedure. Want alleen dan bestaat voor een verzekerde immers het recht op vrije advocaatkeuze.
De verzekeraar vond dat een dergelijke procedure niet een administratieve of gerechtelijke procedure was en weigerde de kosten te vergoeden. Het Europese Hof maakt daar nu korte metten mee. Kort gezegd beslist het Hof dat het een administratieve procedure is omdat het geen gerechtelijke procedure is, en reeds om die reden dekking moet worden verleend. Daar komt nog bij dat het om een procedure gaat die voor de werknemer/verzekerde verstrekkende gevolgen kan hebben en die niet de mogelijkheid van hoger beroep kent. Met in het achterhoofd dat de bescherming van de verzekerde eerder ruim dan eng moet worden ingevuld maakt het Hof duidelijk dat ook in bijvoorbeeld UWV-procedures de verzekerde een vrije advocaatkeuze heeft.
Nu maar hopen dat de verzekeraars hun pogingen om onder de werking van de richtlijn uit te komen zullen staken en simpelweg zullen gaan inzien dat verzekerden nu eenmaal vrij zijn in hun keuze. Sommige verzekeraars hebben dat al gedaan en hebben aangegeven dat in zaken waarin voorheen dekking werd geweigerd verzekerden die desalniettemin zelf een advocaat hadden ingeschakeld, de daaraan verbonden kosten alsnog bij de verzekeraar kunnen indienen en vergoed zullen krijgen.
mr. Henk Voors
Vragen hierover? Neem contact op met mr. Voors door middel van onderstaand contactformulier.